P E R S B E R I C H T
(english version bellow)
Brussel, 6 maart 2015
Op 22 februari 2015 organiseerde State of the Arts* een symposium waarin ze haar visienota voorlegde aan een breder veld. 150 kunstenaars, onderzoekers, cultuurwerkers, … staken de koppen bij elkaar om de sociale uitdagingen waar kunst en cultuur vandaag voor staan, samen, in solidariteit aan te gaan. I
Dit symposium heeft de bestaande SotA-visie bevestigd dat het cultuurbeleid dient te vertrekken vanuit de intrinsieke kracht van de kunst, in eerste instantie vertegenwoordigd door de kunstenaar en zijn praktijk. Een cultuurbeleid dat transversaal – vanuit systeem- en diversiteitsdenken- dient door te werken in andere beleidsdomeinen en -niveaus teneinde de verbeeldingskracht van de samenleving duurzaam te ontwikkelen. Daarenboven legde het symposium ook enkele aspecten bloot die op dit moment sterk leven en broeien te velde.
Op 5 maart werden SotA’s standpunten bezorgd aan Dhr. Sven Gatz, Vlaams minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel, en aan diens kabinetsleden. State of the Arts hoopt dat de minister haar visie zal meenemen in zijn beleidsnota die is aangekondigd voor begin april 2015.
a/ Betrekken van alle beleidsdomeinen bij het versterken van de rol van de kunstenaar
Wij vragen de minister om in relatie met de andere beleidsdomeinen en -niveaus die impact hebben op het functioneren van de kunstenaar (bvb. onderwijs en vorming, economie, wetenschap en innovatie, werk en sociale economie, internationaal; op lokaal, Vlaams, federaal en supranationaal niveau) een pro- actieve en coördinerende rol op te nemen.
Een promotie en vrijwaring van de intrinsieke kwaliteiten van de kunsten zal het kunstendecreet en de centrale positie van kunstenaars versterken.
b/ Betrekken van de kunstenaar bij besluitvormingsprocessen binnen de culturele sector
De samenstelling van de commissies dient de verscheidenheid aan kunstpraktijken te weerspiegelen door er peers van verschillende praktijken in op te nemen. Zulke diversiteit garandeert een precieze evaluatie en op maat gemaakte steun. Wij vragen de minister bij de samenstelling van de commissies het belang van de diversiteit tot prioritair criterium te maken.
SotA wil bijdragen aan innovatieve praktijken op het vlak van publieke cultuurfinanciering. Zo moet het huidige systeem van subsidie radicaal worden herdacht. Bijvoorbeeld door de oprichting van een
kunstenparlement dat bestaat uit zowel kunstenaars als cultuurwerkers en politici. Hier worden debatten gevoerd en beslissingen genomen over wie wordt betoelaagd, welke de bedragen zijn, en welke de beoordelingscriteria zijn.
Wij vragen de minister steun te verlenen bij de oprichting van een brede sectorale werkgroep die het systeem en de perceptie van de publieke subsidiëring toekomstgericht overdenkt.
c/ BestaansONzekerheid van de kunstenaar
SotA wil bijdragen tot de versterking van de positie van de individuele kunstenaar. De voordeelregel kunstenaars (“kunstenaarsstatuut”) is essentieel voor het bestaan als kunstenaar. Echter, deze voordeelregel vertoont, ondanks de ingevoerde aanpassingen, bijzonder veel mankementen. Hij blijft onderhevig aan de willekeur van de uitvoerende machten waardoor een groot aantal kunstenaars om vaak bijzonder onduidelijke, onrechtvaardige redenen er niet ‘onder vallen’. Maar vooral problematisch is dat deze voordeelregel uitgaat van de verkeerde, achterhaalde, negatieve visie op arbeid. Voor creatieven is de notie “werkloos” en niet “mogen werken als werkloze” een absurde, psychotische realiteit.
SotA wil zich inzetten voor het herdenken vanuit een nieuw perspectief van -in een eerste fase- ‘artistieke/creatieve arbeid’ en onderzoek verrichten naar niet-monetaire alternatieven en nieuwe samenwerkingsvormen.
Op korte termijn wil SotA de positie van de individuele kunstenaar ten opzichte van verschillende culturele actoren versterken. Aan de verschillende spelers vragen wij transparantie omtrent de verdeling der budgetten; degelijke afspraken over arbeidsvoorwaarden en het garanderen van loon volgens de overeenkomstige CAO’s.
Wij vragen de minister om met spoed voorlopige oplossingen te realiseren en tegelijk de uitdaging aan te gaan van een fundamentele herdenking van het bestaande systeem.
d/ De essentie van de labcultuur
Omgevingen die wild experiment, accidenten, fouten, het niets-doen mogelijk maken; die uitdagen, het procesmatige, non-lineaire, onderzoeksmatige, intuïtieve, twijfel en een zelf-kritische ingesteldheid omarmen… Dionysus! Een bloeiende labcultuur met een veelheid aan eigenzinnige collectieve en individuele werkplaatsen, labs, research centra zijn een noodzakelijke voorwaarde in de ontwikkeling van de kunstenaarspraktijk en bijgevolg het culture veld. De expertise, kennis, methodologie en taal- die is opgebouwd in de huidige labcultuur- dient verder te worden ontwikkeld, als onontbeerlijke humuslaag, voortdurend transformerend, gistend. Het weze duidelijk dat deze (id)entiteiten niet kunnen functioneren binnen de structuur van grotere culturele instellingen.
Wij vragen de minister een aantal fundamentele beleidsinstrumenten op het gebied van processteun voor individuele kunstenaars te handhaven en verder uit te bouwen: ontwikkelingsgerichte- en trajectsubsidies (VGC); ontwikkeling van meer atelierruimte en structurele ondersteuning van zelfgeorganiseerden structuren, werkplaatsen, research- en lab-entiteiten, en ruimtecreatie voor transversale samenwerkingen.
e/ Een vettere vinger in de onderwijspap
SotA onderschrijft het belang van samenwerkingsverbanden tussen kunst en onderwijs. Een aparte werkgroep over de relatie tussen deze twee velden zag na het symposium het licht. Deze groep onderscheidt een aantal belangrijke punten: alternatieve modellen ontwerpen voor een vruchtbare kruisbestuiving tussen kunst en educatie; bestaande modellen van samenwerkingsverbanden in de betreffende velden verrijken vanuit de praktijk van de kunstenaar; kunstenaars betrekken bij het vorm geven van educatieve modellen die verbeeldingsrijke systemen van kennisproductie stimuleren.
Wij vragen de minister beleidsinstrumenten te ontwikkelen die de uitwisseling tussen kunst en onderwijs versterken en ook de kennisontwikkeling hierrond te bundelen.
f/ WoordenWerelden
SotA zou u graag een dienst leveren: een aantal SotA-onderzoekers zouden wat graag bijdragen tot een uitgepuurd taalgebruik in de beleidsnota en in de publieke communicatie in en door het culturele veld in het algemeen. Onze tenen en synapsen krommen en schichten bij het slordige gebruik van woorden als
diversiteit, participatie, autonomie, veerkracht, overheidscompensaties voor het falen van de markt, en- en-financiering enzomeer. Woorden construeren per slot van rekening mee de realiteit.
Laat ons een manier bedenken om samen het taalgebruik uit te puren. Op te schonen. Een co-creatieve niet-vrijblijvende oefening ten faveure van het algemeen belang.
g/ Structureel overleg / visieontwikkeling
Onmiddellijk na het symposium is SotA begonnen met de samenstelling van verschillende werkgroepen om bovenstaande materie verder uit te diepen. Deze bestaan uit kunstenaars, onderzoekers/denkers en medewerkers van kunstenverenigingen/organisaties. SotA streeft hierbij naar een grote transparantie en openheid naar iedereen die wil deelnemen aan deze discussies en zoekt hiervoor naar nieuwe werkvormen en overlegstructuren.
Heel concreet stelt SotA de inrichting van een structureel overlegorgaan voor waarin overheid, instellingen en kunstenaars de ontwikkeling van bovenstaande centrale thema’s in de komende twee moeilijke jaren samen opvolgen. Mocht u dit in uw visienota kunnen meenemen, zal dit beslist met veel enthousiasme onthaald worden.
We verwijzen aanvullend ook expliciet naar de nog steeds geldende meer uitgebreide ‘SotA visienota van december 2014. – http://www.stateofthearts.be/?page_id=696
Over SotA
State Of the Arts (SotA) is een open platform van kunstenaars, artist-run en zelfgeorganiseerde initiatieven en iedereen die bezorgd is om de gesteldheid van de kunsten vandaag. Het werd opgericht in 2014 vanuit een gedeelde verontrusting over de soberheid richting die de maatschappij in het algemeen en de cultuurpolitiek in het bijzonder heeft ingeslagen ten aanzien van de verbeeldingskracht van de samenleving in het algemeen, en de kunstpraktijken in het bijzonder. Het platform is een draak met vele koppen, die niet perse met één stem spreekt, maar wel degelijk bezorgdheden en drang naar alternatieven deelt.
COMMUNIQUE DE PRESS Brussels, March 6 2015
On the 22nd of February, State of the Arts* organized a symposium during which it’s visions were shared with the larger field. 150 participants (artists, researchers, cultural workers, etc.) put their heads together to take up, in a spirit of solidarity, the social challenges that the field of the arts faces today.
This symposium confirmed the existing SotA vision that cultural policy should be based on the intrinsic power of the arts, primarily represented by artists and artistic practices. A transversal cultural policy – developed from thinking in systems- and diversity – should resonate in different domains/levels of policy in order to develop the imagination of the society in a sustainable way. Moreover, the symposium revealed issues that are pertinent and debated in the field today.
On the 5th of March, SotA’s views were delivered to Mr. Sven Gatz, Flemish minister of Culture, Media, Youth and Brussels, and to his cabinet employees. State of the Arts hopes that the minister will integrate this vision in his policy notes, which are expected to be announced on the 1st of April 2015.
Bellow, from a to g, is a summary of the main points.
a/ engaging all domains of policies to reinforce the role of the artist
We ask the minister to play a coordinating and pro-active role towards other policy domains and levels that have an impact on artist’s practices. (Ex. Education and training, economy, sciences and innovation, work and social economy; on the local, Flemish, federal and international level)
The promotion and safeguarding of the intrinsic qualities of the arts will reinforce the arts-decree as well, procuring a central role for artists.
b/ involving artists in processes of decision making in the cultural sector.
The composition of the committees should reflect the diversity of existing art practices by incorporating peers from different disciplines (vs. practices). Such diversity guarantees precise evaluations and customized forms of support. We ask the minister to prioritize the importance of diversity as a criterion for the compiling of committees.
SotA aims to contribute towards innovation in public cultural funding. The current subsidy system needs to be radically reconsidered. An example is the founding of an arts committee? comprised of artists as well as cultural workers and politicians. In this (‘arts’) parliament questions such as who to support, for which amounts and using which assessment criteria, are debated and decided upon.
We ask the minister to offer support in the creation of a broadly based sectorial work group to prospectively rethink the system and the perception of public subsidies.
c/ artists’ existing insecurity SotA aims to contribute to reinforcing the position of the individual artist. The rule of advantage for artists (“kunstenaarsstatuut”) is essential for the existence of artists. However, even considering recent adaptations of this rule of advantage, there are still many defects. The status is still subject to the arbitrariness of the powers that be, so that many artists are found not to be ineligible, based on unclear and unfair reasons. Most problematic is that the rule works on the assumption of a
negative, old fashioned view on the concept of labour. For creative people, the notion of being ‘unemployed’ and not ‘allowed to work as an unemployed’ is an absurd and troubling reality.
SotA commits to rethinking, from new perspectives, the concept of ‘creative/artistic work’, and to researching non-monetary alternatives and new forms of collaboration.
In the short term, SotA wants to reinforce the position of the individual artist in their relations with different cultural actors. We ask the different players for transparency concerning the distribution of the budgets: solid agreements on working conditions and a guarantee of incomes according to the ‘CAO’ laws.
We ask the minister to urgently seek provisional solutions and at the same time take on the challenge of rethinking fundamentally the existing system.
d/ the bare essence of Lab-culture
Environments where wild experiment, accidents, mistakes and ‘doing nothing’ is possible; Environments where issues of challenges, the non-linear, researching, intuitive, questioning and self-critical process may exist … Dionysus! A fruitful lab-culture with a multitude of obstinate collective and individual workspaces, labs, research centers are an essential condition for the development of art practices and consequently for the cultural field. The expertise, knowledge, methodology and language – which is constructed in the existing lab-culture- needs to be developed, as an indispensable layer of humus, constantly transformed and fermented. It is clear that these id/entities do not function between the structure of big cultural institutions.
We ask the minister to maintain a bundle of fundamental policy instruments in the support of processes for individual artists and to enlarge them: subsidies for the developing of trajectories (VGC): ontwikkelingsgerichte- en trajectsubsidies (VGC); development of more studios/spaces and structural support for self-organised structures, workspaces, research and lab entities and the creation of spaces for transversal collaborations.
e/ A fat finger in the educational pie.
SotA under scribes the importance of collaborative relations between art and education. A separate workgroup on the relation between these fields came to light during and after the symposium. This group discerns a series of important points: by developing alternative models for fruitful synergies in between art and education; by enriching the existing models of collaborative relations in the concerning fields out of the practice of the artist; by including the artists in the formation of educational models who stimulate the imagination and systems of knowledge production.
We ask the minister to develop policy instruments that empower the exchange between art and education as well to collect here about the development of knowledge.
f/ Words in the World
SotA can be of service: SotA- researchers should be able to contribute to a purified usage of language within the policy note, public communication and throughout the cultural field in general. After all, language constructs reality. It is irritating and troubling to hear the following words in use in a sloppy or inconsistent way:
diversity, participation, autonomy, elasticity/buoyancy, governmental compensations where the market fails, and-and-finances, etc.
Let us find a way to clean up and purify the usage of language as a neutral / not non-committal exercise in favor of the public interest.
g/ Structural consultation / development of vision.
Following the symposium, SotA has crated different working groups to study the above matters. These groups are composed out of artists, researchers, thinkers and collaborators from artistic organisations/associations. SotA seeks for a great transparency and openness to anyone who wants to contribute to these discussions. SotA seeks to develop new working formats and consultation structures.
SotA proposes to concretely create a structural consultative body where the government, the institutions and artists can follow the development of the above and central thematics during the two difficult coming years. If these preoccupations should be crystallized in the vision note, it would be largely appreciated.
We refer explicitly to the existing and extensive SotA’s vision note from December 2014 – http://www.stateofthearts.be/?page_id=696
About SotA
State Of the Arts (SotA) is an open platform of artists, artist-run and self-organised initiatives and appeals to anyone who is concerned about the state of the arts today. Founded in 2014, it was initiated to address shared concerns about the austerity measures that politics at large, and cultural policies in particular, have taken in relation to art practices. The platform is multi-header monster and doesn’t intend to speak with one voice, but bundles concerning and the urge for alternatives.